10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü ile ilgili  

Kayseri Barosu İnsan Hakları Komisyonu

 Basın Açıklaması

2. Dünya Savaşı’ndan sonra bireylere tanınan hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması için yapılan çalışmalar sonucu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Birleşmiş Milletler tarafından 10 Aralık 1948 tarihinde kabul edilmiş ve 10 Aralık “Dünya İnsan Hakları Günü” ilan edilmiştir.

İnsan hakları, insanın asırlar içinde önce düşünsel alanda, anayasalarda ve uluslararası sözleşmelerde yer alan ve korunması gerektiği konusunda ortak kanıya dayanan değerler bütünüdür. İnsanın salt insan olmakla kazandığı haklardır. Kişi, bu hakları doğumla hatta doğum öncesinde kazanır. İnsan hakları, bireye, insan olarak sahip olduğu ortak değerlerin sömürü, baskı, şiddet, saldırı ve her türlü olumsuz dış etkiler karşısında korunmasını isteyebilmesi yetkisini verir, evrensel niteliktedir.

2. Dünya Savaşı’nda ve sonrasında meydana gelen ciddî boyutlardaki insan hakları ihlâllerine çözüm getirmek amacıyla 10 Aralık 1948’de BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi  hazırlanmıştır. Bu bildirge ağırlıklı olarak sivil ve siyâsî haklardan oluşan, denetim sistemi içermeyen, sâdece mânevî bir amaca hizmet etme işlevi görür. Ancak BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, insan haklarının çiğnenmesi durumunda uluslararası korumanın nasıl gerçekleşeceğini saptamamış; bireysel başvuru yöntemini kurumsallaştırmamıştır. Bu nedenle Avrupa Konseyi’nin girişimleri sonucu 4 Kasım 1950’de Roma’da imzalanan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, uygulamada daha başarılı sonuçlar veren bir sistem kurmuştur. Avrupa Konseyi’ne üye ülkeler (Türkiye, Avrupa Konseyi’nin bir üyesidir), üye devletlerde yaşanan ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin uygulanmamasından kaynaklanan insan hakları ihlâllerinin tespiti için, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ni kurmuştur. Türkiye Cumhuriyeti Devleti de 1987 tarihinden itibaren, vatandaşlarının Mahkeme nezdinde bireysel başvuru hakkını kabûl etmiştir. 

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, uluslararası platformda mutabakata varılmış, üzerinde pazarlık yapılması mümkün olmayan standartlar ve yükümlülükleri içermektedir. Ancak sözleşmenin imzalanmasından sonraki dönemde insanların yaşadığı diğer hak ihlallerinin giderilmesi amacıyla ek protokoller yapılarak, günümüzdeki halini almıştır. Şüphesiz bundan sonra da toplumların gelişimi ve değişimiyle birlikte insan haklarına yönelik hukuki düzenlemelerde değişiklikler olmaya devam edecektir. 

Temel insan hakları;

• Yaşam hakkı
• İşkence yasağı
• Kölelik ve zorla çalıştırılma yasağı
• Özgürlük ve güvenlik hakkı
• Adil yargılanma hakkı
• Kanunsuz ceza olmaz
• Özel ve aile hayatına saygı hakkı
• Düşünce vicdan ve din özgürlüğü
• İfade özgürlüğü
• Toplantı ve dernek kurma özgürlüğü
• Evlenme hakkı
• Etkili başvuru hakkı
• Ayrımcılık yasağı

Ek protokollerle yapılan düzenlemeler

• Mülkiyetin korunması
• Eğitim hakkı
• Serbest seçim hakkı
• Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma yasağı
• Serbest dolaşım özgürlüğü
• Vatandaşların sınırdışı edilme yasağı
• Yabancıların topluca sınırdışı edilme yasağı
• Ölüm cezasının kaldırılması (1983 – savaş ve yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş fiiller için ölüm cezasını öngörebilir)
• Cezai konularda iki dereceli yargılanma hakkı
• Adli hata halinde tazminat hakkı
• Aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı
• Eşler arasında eşitlik (01.01.2002 tarihli Türk Medeni Kanunu ile iç hukuk düzenlemesi yapılmıştır)
• Ayrımcılığın genel olarak yasaklanması
• Ölüm cezasının tamamen kaldırılması (2002 yılında imzalanan protokol Türkiye tarafından 15 Ocak 2003’te onaylanmış ve sonrasında da iç hukuk düzenlemesi yapılmıştır)

Ek protokollerle yapılan düzenlemelerde de görüldüğü gibi hukuki düzenlemeler toplumsal ihtiyaçlara göre şekillenir, bu nedenle bir devletin hukuk sisteminin kalitesi o devlette yaşayan insanların toplumsal gelişiminin bir yansımasıdır. Ülkemizin, insan hakkı ihlallerinin hiç yaşanmadığı daha uygar ve gelişmiş bir toplum haline gelmesi için insana insan olduğu için saygı duyulmalı, insan haklarının korunması sağlanmalı, ayrıca TBMM tarafından insan haklarına dair evrensel kuralların, iç hukukumuzdaki uygulamalarının güçlendirilmesine yönelik yasa çalışmaları yapılmalı, insan haklarına yönelik toplumsal farkındalığın artırılması sağlanmalıdır.

Ülkemizde ve dünyada; tüm insanların daha iyi koşullarda yaşaması ve hak ihlallerine maruz kalmaması için toplumsal farkındalığı artırmak; sahip olduğumuz hakların kağıt üzerinde kalmasını engelleyip, uygulanmasını sağlamak adına çalışma yapma zorunluluğu her geçen gün daha da artmaktadır. Bu sebeple Kayseri Barosu İnsan Hakları Komisyonu olarak ünlü filozof Konfüçyüs’ün 2500 yıl önce söylediği gibi “Soylu insan, hak ve adaleti her şeyden üstün tutar” görüşünden hareketle insan hakkı ihlallerini önlenmek ve farkındalık yaratmak adına çalışmalar yapmaktayız.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin kabul edilişinin 72. yıl dönümünde, Dünya genelinde yaşanan covid-19 salgını nedenliyle en temel insan hakkı olan “yaşam hakkı”nın değerinin daha derinden hissedildiği bugünde Kayseri, Türkiye ve tüm Dünya insanlarının 10 Aralık Dünya İnsan Hakları gününü Baromuz Yönetim Kurulu ve İnsan Hakları Komisyonu adına kutlarız. Saygılarımızla.      

                                                                                                                                              10.12.2020

                                                                                                                   Kayseri Barosu

                                                                                                İnsan Hakları Komisyonundan Sorumlu

                                                                                                                 Yönetim Kurulu Üyesi

                                                                                                                   Avukat Zahide Deniz